Tüketici Davranışları Kavramı Nedir? 

Turizmde tüketici davranışları tüketicilerin farklı nitelikteki ürünlere, reklamlara ya da fiyatlara ne türden tepki vereceğini anlamaya yarıyor. Bu davranışlardan yapan birçok turizm şirketi rakiplerinin önüne geçiyor. Aynı özellikteki ürünleriyle daha avantajlı konumda bulunan şirketler kendilerine özel bir tüketici davranış modeli oluşturuyor. Turizmde tüketici davranışları, tüketicinin duygularını, tutumlarını ve tercihlerinin satın alma davranışını nasıl etkilediğini gösteriyor.

Tüketici Davranışları Nelerdir? Çeşitleri?

Tüketiciler, kendi kişisel ihtiyaçlarını karşılamak ve arzularını gidermek için farklı özellikte mal ve hizmetler satın alıyorlar. Doğal olarak çeşitli satın alma davranışları ortaya çıkıyor. Bu bakımdan tüketici davranışları satın alma kararı verilirken farklı ihtiyaç ve isteklere göre şekilleniyor. Tüketici davranışları 3 grupta inceleniyor. Bunlar otomatik satın alma davranışı, sınırlı sorun çözme durumu ve sınırsız sorun çözme durumu olarak sıralanıyor.

Pazarlamacılar tarafından fark edilen 4 adet tüketici davranışları çeşitleri bulunuyor. Alışılmış satın alma davranışı, ürün türleri hakkında pek düşünce olmadan yapılan davranışı gösteriyor. Çeşitlilik arama davranışı, tüketicilerin markalar arasında sık sık geçiş yaptığı modeli ifade ediyor. Genişletilmiş karar verme modeli, tüketicilerin nadiren satın aldıkları ürünü satın almayı düşündüklerinde ortaya çıkıyor. Sınırlı karar verme, sınırlı çeşitlilik bir ürünü satın almada yapılan davranışları kapsıyor.

Turizmde Tüketici Davranışları Nelerdir? Türleri?

Turizmde tüketici davranışları içsel davranış ve dışsal davranış olarak farklı şekilde ele alınıyor. Turizmde tüketici davranışları işletmeler açısından turistlerin hizmete nasıl tepki verdiklerini ölçmeye yarıyor. Turistlerin karar verme mekanizmalarını anlamaya yarayan içsel ve dışsal davranışlar şöyle sıralanıyor:

• Bir aktiviteyi keyif aracı olarak düşündükleri için yüksek düzeyde memnuniyet ya da memnuniyetsizlik gösteriyorlar.
• En kısa sürede benzer deneyimi görmek için sabırsızlanıyorlar.
• Eğlence bakımından hızlı zaman algısına sahip oluyorlar.
• Zamanın geçişine odaklanıyorlar.
• Bazen yaşayacakları deneyim için gergin ve stresli olabiliyorlar.

Turizmde tüketici davranışları yukarıda bahsi geçen şekilde olaylara bakış açısına göre değişkenlik gösteriyor. Turizmde tüketici davranışları türleri ise algısal ön yargı, seçicilik, tam bilgi edinme gibi kategorilerde ayrı olarak değerlendiriliyor.

tüketici davranış modelleri nelerdir

Turizmde Tüketici Davranışlarını Etkileyen Faktörler Nelerdir?

Turizmde tüketici davranışları kişinin çevresinden ya da bağlı olduğu geleneklere göre değişkenlik gösteriyor. Her tüketicinin davranışları aynı olmamakla birlikte kesinlikle alışkanlık kazandığı ya da ailesinden gördüğü normlara göre şekilleniyor. Turizmde tüketici davranışları hakkında belirleyici faktörler şu detaylarla ele alınıyor:

• Psikolojik Faktörler: İnsan psikoloji turizmde tüketici davranışları konusunda etkili olan faktörlerden biri. Psikolojik faktörlerin ölçülmesinde motivasyon, algı, öğrenme, tutumlar ve inançlar etkili oluyor.
• Sosyal Faktörler: Sosyal faktörlerde satın alma kararları yakın çevreden etkileniyor. Sosyal faktörler aile, referans gruplar, rol ve statüler olarak ele alınıyor.
• Kültürel Faktörler: Turizmde tüketici davranışları için kültürel faktörler oldukça etkili oluyor. İnsan davranışlarını içinde yaşadığı toplumun değer ideolojileri şekillendiriyor. Kültürel faktörler kültür, alt kültür ve sosyal sınıftan oluşuyor.
• Kişisel Faktörler: Kişisel faktörler kişiden kişiye farklılaşarak davranışların şekillenmesinde rol oynuyor. Bu kategoride yer alan faktörler yaş, maddi durum, meslek, yaşam biçimi olarak sıralanıyor.
• Ekonomik Faktörler: Turizmde tüketici davranışları konusunun en belirleyici faktörü ekonomik faktörler oluyor. Çünkü, tüketicinin satın alma kararları büyük ölçüde piyasaya ve ülkenin ekonomik durumuna bağlı oluyor. Ekonomik faktörler ise kişisel gelir, aile ekonomik durumu, gelirin artması beklentileri, tüketici kredisi, likit varlıklar ve birikimler olarak alt başlıklarla inceleniyor.

Türkiye Turizminde Tüketici Davranış Modelleri Nelerdir? Hangi Etmenlere Göre Hareket Edilir?

Türkiye’de turizmde tüketici davranışları birkaç aşamaya bağlı olarak kategorize ediliyor. Tüketici davranış modelleri şirketlerin tüketici davranışlarını analiz etmelerini ve buna göre plan oluşturmalarını sağlıyor. Turizmde tüketici davranışları birçok farklı açıdan belirleyici oluyor. Konaklama, seyahat, ürün ve hizmet satın almada bu davranışlara bakarak net sonuç ortaya koyuluyor. Turizmde tüketici davranışları modelleri için şu şekilde sınıflandırma yapılıyor:

• Pazarlama Uyaranları: Ürün, fiyat, konum, promosyon
• Diğer Uyaranlar: Ekonomik, teknolojik, politik, kültürel
• Kara Kutu: Tüketici özellikleri ve tüketici karar süreci
• Tüketici Tepkileri: Ürün seçimi, marka seçimi, satıcı seçimi, satın alma zamanı, satın alınan miktar

Tüketiciler malları ve hizmetleri satın almada birden farklı karar verme sürecine dahil oluyorlar. Tüketici davranış modellerinde dikkate alınan etmenler kendi içerisinde yer alan gruplara göre değerlendiriliyor. Bu etmenler sırasıyla şu şekilde ifade ediliyor:

• Sorunu Tanıma:  Turizmde tüketici davranışları aşamasında ilk önce sorunu tanıma ile başlanıyor. Sorun tespit edildikten sonra diğer etmenlere geçiliyor. Bu aşamada kişi mevcut durumu ile esasında istediği durum arasında belirleyici farklar olduğunu anlıyor.
• Bilgi Arama: Kişi sorunu tanıdıktan sonra iki faktörlü bilgi aramaya başlıyor. Bunlardan birincisi kendi bilgi ve deneyimlerine göre bilgi arama oluyor. Bir diğeri ise çevre olarak ifade ediliyor. Çevre; aile, referans gruplar, ağızdan ağıza yayılan bilgiler ve işletmelerin yaydıkları bilgileri kapsıyor.
• Alternatifleri Değerlendirme: Tüketici gerekli bütün bilgileri elde ettikten sonra elinde var olan tüm alternatifleri değerlendirme aşamasına gidiyor. Son bir karar vermeden önce alternatiflerin tümünü filtreledikten sonra diğer sürece geçiyor.
• Satın Alma Kararı: Satın alma kararı aşamasında tüm içsel ve dışsal faktörler hesaba katılarak değerlendirme yapılıyor. Tüketicin vereceği karar risk ve risk alma faktörlerine göre şekilleniyor. Bu durum özellikle zincir otellerde karşılaştırmalı üstünlük sağlıyor.
• Satın Alma Sonrası Değerlendirme: Bu faktör tamamen tüketicinin beklentileri ve aldığı hizmet ya da ürünün sunumunda gösterilen performansa göre değerlendiriliyor. Olumsuz bir duygunun varlığı bir sonraki sefere o ürünü ya da hizmeti yeniden satın almamaya yol açıyor.
  

  turizmde tüketici davranışı

Dünya’da Turizmde Tüketici Davranış Modelleri Nelerdir? Hangi Etmenlere Göre Hareket Edilir?

Dünya üzerinde turizmde tüketici davranışları genel olarak  teknolojik gelişmelere bağlı olarak değişiyor. Teknolojik gelişmeler detaylı ele alındığında internet ve sosyal medy ajanlarının tüketici davranışlarıan etkisi ortaya çıkıyor. Örneği, tatilde İspanya’ya giden bir X kişisi otel ve konaklama deneyimi konusunda olumsuz yorum yapıyor. Bu durum kişinin o bölgedeki otelde konaklama kararını etkiliyor. Ayrıca X kuşağı ve Y kuşağının da turizm anlayışı da tüketici davranışları üzerinde değerlendirilmesi gereken konular arasında yer alıyor. Örneğin, X kuşağı turizm için deniz ve güneşin bol olduğu yerleri tercih ederken Y kuşağı ise kararını ormanlık alanlardan yana kullanıyor.

Tüketici davranışları için belirlenen etmenler arasında karar verme, değerler, motivasyonlar, benlik kavramı ve kişilik, beklentiler, tutumlar, algılar, memnuniyet, güven ve sadakat olmak üzere 9 temel kavram bulunuyor. Bu kavramlar gelecekte neye karar verileceğini ya da nelerden vazgeçileceğini belirlemede etkili oluyor.

Türkiye ve Dünya Turizmi Arasında Tüketici Davranış Modelleri Farkları Nelerdir?

Türkiye ve dünya turizmi arasında turizmde tüketici davranışları modelleri açısından bazı belirleyici farklar bulunuyor. Türkiye’de turizm gelenek ve göreneklere göre kısıtlılık arz ediyor. Ancak dünyada farklı alanların etkin olması nedeniyle daha geniş kategorilere ayrılıyor. Türkiye’de tüketiciler otel konaklaması için daha çok fiyata yönelirken dünya’da ise daha çok konfor ve konum belirleyici oluyor.

Türkiye ve dünya turizmini turizmde tüketici davranışları açısından ele alırsak harcamalar konusunda Türkiye’nin daha ekonomik olduğu görülüyor. Yani buradaki davranış modelinde en belirleyici ekonomik faktörler grubu ön plana çıkıyor. Dünya’da tüketiciler turizmi günübirlik olarak yapmayı tercih ederlerken Türkiye’de ise genelde uzun zamana yayma daha çok görülüyor. Dünya vatandaşı kamp kurup günübirlik konaklarken Türkiye’de genellikle otel gibi konaklama tesislerinde kalmak tercih ediliyor.

Türkiye’de Tüketici Davranış Modelleri ve Konaklama Arasında Nasıl Bir Bağ Vardır?

Türkiye’de turizmde tüketici davranışları modelleri konaklamayı birçok yönden etkiledği sonucuna varılıyor. İlk olarak Türkiye’deki turistler araştırmalara göre konaklama hizmetlerine genel olarak ücret açısından değerlendiriyor. Bir otele daha düşük ücret ödeyen tüketici diğer tüketicinin karara varmasında etkili oluyor. Konaklama ücreti genel olarak ilk düşünülen kriterler arasında yer alıyor.

Tüketici davranışları açısından konaklama sektöründe çevresel faktörler rol oynuyor. Aile, arkadaş ve daha önce deneyimlemiş kişilerin görüşleri karar vermede oldukça baskın oluyor. X otelinde kalıp olumsuz eleştiri yapan kişinin ya da olumlu yorum yapan kişinin söylemleri fazlasıyla etkili oluyor. Tüketici davranış modelleri ve konaklama için pazarlama uyaranları arasında yer alan konum da otel seçiminde etkili oluyor. Örneğin, daha önce gezi planı hazırlayan turist gezeceği bölgeye yakın konumdaki otelde konaklamayı tercih ediyor. Hem zamandan tasarruf etmek hem de az yorulmak için otel seçiminde konum belirleyici davranış modeli olarak yer alıyor.

Tüketici davranışlarının konaklamaya etkilerinden biri de tüketici tepkileri modelinin alt kategorisindeki satın alma zamanı. Genellikle otellere en fazla rezervasyon yaz mevsiminde yapılıyor. Okul tatillerinin yaz mevsiminde uzun olması ya da yaz mevsiminin kitle turizmi için elverişli olması satın alma zamanı modelini açıklıyor.